İsviçre demokrasisi, bireyin kendini ifade etmesi ve toplumsal hayata katılım göstermesi için çok sayıda olanaklar sağlar. Vatandaşlığı alarak, hem ulusal düzeyde, hem de Schaffhausen Kantonu ve yaşadığınız beldede tüm siyasi hakları elde etmiş olursunuz. Halk hakları da denen siyasi haklar ise, çok kapsamlıdır: Seçme ve seçilme hakkı, kampanya hakkı, referandum hakkı. Halk örneğin anayasayı değiştirmeyi önerebilir (kampanya hakkı) veya parlamentonun hazırladığı bir yasayı reddedebilir (referandum hakkı) İsviçre‘de “egemen“den bahsedildiğinde, halk kastedilir. Siyasi haklar üç devlet düzeyinde ifade edilir. Konfederasyon, kantonlar ve belediyeler.
Seçimler ve Referandumlar
Konfederasyon, kanton ve kamu yönetimlerine ait parlamentolar ve yürütme organları her dört yılda bir halk tarafından seçilir. Seçimlerin dışında, seçme hakkı/yükümlülüğü olan vatandaşlar ayrıca belirli konularda karar vermek amacıyla sandık başına çağrılır. Yıllardan beri Schaffhausen Kantonundaki oy kullanma oranları İsviçre‘deki en yüksek oranlardır. Bunun bir nedeni, Schaffhausen Kantonunda oy kullanma zorunluluğunun bulunmasıdır. Bir seçime katılmayanlar, seçim kanununa göre altı Franklık bir “kefaret“ öder.
Devlet üç bölüme ayrılır. Parlamento (yasama), hükümet (yürütme) ve mahkemeler (yargı). Yasama organı yasaları kabul eder ve hükümeti ve idari organları denetler. Yürütme yasaları uygular, devleti yönetir ve idare eder. Yargı ise kararlar verir, cezalandırır ve korur. Her alan için konfederasyon, kanton ve belediyeler düzeyinde birbirlerinden ayrı kurumlar vardır.Konfederasyon düzeyinde Federal Bakanlar Kurulu İsviçre hükümetini oluşturur. Bu kurul parlamento tarafından seçilir. Parlamento ise halk tarafından seçilir ve Ulusal Konsey ve Eyaletler Konseyi olmak üzere iki konseyden oluşur. Schaffhausen Kantonu Ulusal Konsey ve Eyaletler Konseyinde ikişer vekil ile temsil edilmektedir. Federal mahkeme parlamento tarafından seçilir. Schaffhausen Kantonu ve beldelerinde güç ayrılığı aşağıdaki gibi düzenlenmiştir:
Yasama
Kanton: Yasaları kararlaştıran kanton kurumu Kanton Konseyidir. Konseyin 60 üyesi farklı beldeleri ve siyasi partileri temsil eder.Belediyeler: Schaffhausen Belediyesinde yasama organı Büyük Şehir Encümenidir. Neuhausen/Rheinfall, Stein/Ren, Beringen ve Thayngen gibi bazı beldelerde bu fonksiyon şehir sakinleri meclisi tarafından yerine getirilir. Başka beldelerde ise bu organ belde sakinleri toplantısı olur.
Yürütme
Kanton: Kanton hükümeti, her biri bir departmandan (bakanlık) sorumlu olan beş bakandan oluşur. Hükümet başkanlığı, bir yıllığına bir kanton başkanı tarafından üstlenir. Belediyeler: Schaffhausen Belediyesinde yürütme organı Şehir Encümenidir. Stein/Ren şehrinde de bir şehir encümeni vardır, tüm diğer beldelerde ise yürütme fonksiyonu belde encümeni tarafından yerine getirilir.
YARGI
Üst Mahkeme, Schaffhausen Kantonundaki en yüksek mahkemedir. Bütün yasal alanlarda karar vermek ve kantonun bütün bağımsız yargı kurumlarını denetlemekten sorumludur. Bunlar örneğin kanton mahkemesi, tahsilat ve iflas dairesi, sulh yargıcı dairesi, kira işlerinde arabuluculuk yeri, çocuk ve yetişkinler koruma kurumu ve daha fazlasıdır.
Schaffhausen Kantonunda yabancı uyruklu kişiler sayılan hakları ifa edemiyor olmalarına rağmen, toplumsal yaşama katılmak ve toplumun geleceğinde belirleyici
olmak için çok sayıda olanakları söz konusudur. Yabancı uyruklu bir kişi, bir mahalle derneğinde, yerel bir birlik, bir meslek kuruluşunda, bir spor kulübünde veya danışmanlık yapan bir komisyonda faaliyet verebilir. Yabancı uyruklu bir kişinin, İsviçreliler gibi dilekçe sunma hakkı vardır. Dilekçe sunma hakkı ile herkes belediye, kanton veya konfederasyon düzeyindeki kurumlara taleplerini, tenkitlerini veya şikayetlerini bildirebilir. Bu şekilde devlet organları tarafından alınan kararların etkilenmesi söz konusu olabilir
Vatandaşlığa geçerek İsviçre‘de siyasi haklar elde edilir. İsviçre vatandaşlığını, İsviçre‘de uzun süredir yaşayanlar talep edebilir. Normal ya da kolaylaştırılmış sürecin veya kolaylaştırılmış vatandaşlığa geçiş prosedürünün mü uygulanacağı hususu, esas olarak kişinin İsviçre‘de yaşadığı süreler ve ikamet sebeplerine bağlıdır. Kolaylaştırılmış vatandaşlığa geçişte (çoğunlukla İsviçre vatandaşlarının eşleri için geçerli olur), vatandaşlığa geçiş talebi doğrudan Konfederasyon hükümetine iletilir; diğer hallerde Schaffhausen Kantonunda dilekçe ikamet edilen belediye kurumlarına iletilmelidir. Vatandaşlığa geçme niyetinde olan bir kişinin aşağıdaki şartları haiz olduğu varsayılır:
• İsviçre‘nin kamu, kanton ve devlet yapısına yerleşmiştir;
• İsviçre‘nin yaşama alışkanlıkları, gelenek ve göreneklerine aşinadır;
• İsviçre hukuk düzenine saygı gösterir ve İsviçre‘nin iç ve dış güvenliği için tehlike oluşturmaz;
• Yeterli düzeyde Almanca bilgisine sahiptir;
• Düzenli bireysel ve maddi şartlar altında yaşar.
(Schaffhausen Kantonunun Vatandaşlık Yasası, md. 6)